Rinoplasti Yunanca buruna şekil vermek anlamına gelir. Bugün buruna yönelik yapılan estetik ameliyatları tarif etmek için kullanılır. Bu ameliyatların hepsinde amaçlanan sonuç, güzel bir burun elde etmektir.
Peki, güzel burun nedir?
Güzel bir burun güzel bir araba ya da güzel bir ev. Bunların hepsi bir takım ortak özellikler içerir
• Simetri (çünkü simetri sağlıklı insanın, hastalık taşımayanın özelliğidir)
• Denge ve Oran (etrafı ile uyumlu olması — küçük bir yüze küçük bir burun)
• Sizi çevrenizde fark edilir imrenilir özenilir kılması
• Kültürel ya da sınıfsal olarak takdir edileni içermesi (zenginliği, üst sosyoekomik sınıf ya da
üst sosyokültürel sınıfa ait özellikleri çağrıştırması)
• Moda ya da o gün popüler olan değerleri içerisinde taşıması (Pakistanlı burnuna değil
İsveçli burnuna benzemesi).
Bu saydıklarım dışında ilave etmemiz gereken birçok faktör herhangi bir nesneyi güzel olarak tariflememize sebep olur. Çıkarmamız gereken sonuç aslında güzelliğin birçok farklı değişkene bağlı olduğudur. İşte bu sebeple her biri birbirinden farklı çerçevelere sahip milyarlarca insana hangi burnun uyacağının genel bir kuralını oluşturmak bence çok zordur.
Aslında güzel bir burun ile ilgili birçok kural açı ve oran tariflenmiştir. Bu kurallar plastik cerrahi kitaplarının burun ameliyatları ilgili bölümlerde ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Tüm plastik cerrahlar bu oranları çok iyi bilirler. Fakat yine hiçbir iyi plastik cerrah ameliyatlarında açıölçerler ve santimetrelerle ölçüm yaparak burun ameliyatı yapmaz. Bu oranlar sadece eğitim sürecinde önemlidir. Güzel burunun kitaplardaki kuralları bu konuda başlangıç seviyesinde size yol gösterici olabilir ama insanların her birinin kendine özgü yüz hatlarını, yüz anatomilerinin ırksal ayrımlarını ve hatta kültürel beklentilerini ve bir sürü faktörü beraber değerlendirebilmek esnek ve yaratıcı düşünebilmek bizi bir adım ileriye taşır. Eğer hep aynı kuralı uygulayacağım ısrarında olursanız Afrikalı bir insanın yüz anatomisine sahip Michael Jackson’a kitabi kurallara uygun küçük ve ucu kalkık bir burun yaparsınız.
Güzelliğin genel geçer her aşan için kesin bir kuralı yok ise güzel ya da daha doğru bir tarifle kişinin kendi yüzünde görmek istediği buruna nasıl karar verilir? Öncelikle plastik cerrahi uzmanına başvuran kişilerin neredeyse tamamı burnunun bir özelliğinden rahatsızdır ve bu şikayetle başvurur. Burun kemerinden, burnun büyük olmasından, ucunun düşük olmasından, tabanının ya da çatısının geçiş olmasından ya da yamuk olmasından şikâyetçi olur. Benim için hastanın şikâyeti her şeyin üzerine inşa edileceği en önemli temel veridir. Bundan sonra hastanın şikâyetinin benim bakışımla ya da güzellik örtüşüp örtüşmediğini düşünürüm.
Bu noktada en pratik çözüm bir profil fotoğrafı üzerinden hastanın isteklerini simüle etmektir. Bir bilgisayar programı yardımıyla burnun başlangıç noktası, sırtı, burnun ucunun yüksekliği ve açısı hastanın şikâyetleri üzerinden şekillendirilir. Tabiî ki bu çalışma esnasında hekim ve hastanın birbirini çok iyi anlaması iyi bir iletişim kurulması çok önemlidir. Bir ilk örnek burun bilgisayar ortamında oluşturulur. Bu plastik cerrahi uzmanının hastasını daha iyi anlamasında önemli bir araçtır. Çünkü planlama ameliyatın neredeyse yarısıdır. Ama tamamı değildir.
Hasta ve doktorun birlikte güzel burunun nasıl bir burun olacağına karar verdiği planlama süreci bittikten sonra sıra uygulama aşamasına yani ameliyata gelir
Estetik burun ameliyatı ya da rinoplasti önceden tariflenmiş ya da akış sırası ayrıntısıyla ortaya konulmuş farklı teknikler mevcuttur. Yine bu tekniklerin birbirine avantajları ya da dezavantajları vardır. Halk arasında izsiz ya da izli olarak isimlendirilen kapalı ya da açık teknikler temel burun ameliyatı yöntemleridir.
Açık burun ameliyatında burun ucu ile dudağın arasında bir noktada burun alt kısmında kalan bir yerden bir kesi yapılır ve burun cildi burun sırtından müdahale edilecek alanlarda kaldırılır. Ameliyat görerek yapılır. İçeriye yapılacak her girişimde sadece dokunma değil görme duyumuzun sağlayacağı kesinlik ile müdahale edilir. Ayrıca bu teknik ile burun ucu da şekillendirilebilir. Kesi yapılan alanda 1 yıl sonra neredeyse oluşan izin yeri çoğu hastada bulunamaz.
Kapalı ameliyat tekniğinde ise burun üzerinde bir kesi yapılmaz. Müdahale edilecek alana burun içerisinden yapılan kesiler ile ulaşılır ve görerek çalışılmaz. Burun derisi üzerinden yapılan müdahaleler değerlendirilir. Burun ucuna müdahaleler bu teknik ile daha güçtür. Burun ucuna müdahale edilmesine çok gerek olmayan temel problemin burun sırtına yapılacak müdahaleler ile çözülebilecek durumlarda ameliyat bu teknik ile yapılabilir.
Bana başvuran hastaların çoğunluğunda problem burnun sırtında ufak bir kemerden daha ciddi olmaktadır. Burun ucuna çoğunlukla müdahale edilmesi gerekmektedir. Ülkemizde buruna küçük yaşta maruz kalınan travmaların ve ırki özelliklerimizin bunun en önemli sebebi olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle şahsen yaptığım ameliyatların %90’ını açık teknikle gerçekleştirmekteyim.
Burun içerisi ve dışarısı ile bir bütündür. Burun içerisindeki eğrilikler ve tıkanıklar genellikle burunun dışarıdan görünen kısmında da şekil bozukluğu olarak fark edilir. Dışarıdan eğri ya da deforme bir burun muhtemelen iyi nefes alamıyordur.
Dolayısıyla burunun estetik ve fonksiyonel durumu birlikte değerlendirilmelidir. Bize burun şekliyle ilgili problem nedeniyle başvuran hastaların bir kısmında daha önce burun içerisine bir müdahale yapılmış olması sık karşılaştığımız bir durum.
Burunun şekillendirilmesine yönelik ameliyatlarda burunun orta hattındaki kıkırdak yapının bir kısmın burnun bazı noktalarına destek konulmak üzere alınması gerekmektedir. Örn burun ucu yüksekliğini arttırmak, şekillendirmek, burun çatısındaki daralmayı engellemek. Daha önce septoplasti ya da burun içerisindeki eğriliği düzeltmek için ameliyat olmuş ve kıkırdağının bir kısmı alınmış hastalarda burun içerinden yeterince destek bulunamayacağı için kulak ya da kaburga gibi ikinci bir alandan kıkırdak alınması gerekebilmektedir. Bu ikinci bir işlem anlamına gelir. Dolayısıyla nefes alma şikâyeti olan hastaların bu sorun bir eğrilikten kaynaklanıyor ve burun şekilleriyle de ilgili bir sorunları varsa iki işlemin birlikte yapılması daha doğru olacaktır.
Ameliyat sonrası ilk yarım saat biraz sıkıntılı geçecektir. Mide bulantısı ve titreme olabilir. Ameliyatlarımda sıklıkla bir tampon yerleştirmiyorum. Eğer burun içerisine eğrilik nedeniyle bir müdahale yaptıysam 1 gün kalan ve buruna yapışmayan özel bir tampon yerleştirebiliyorum. Daha büyük müdahalelerde örneğin burun ortasındaki kıkırdağın tamamen dışarı alınıp düzeltilmek zorunda kalındığı durumlarda içerisinde hava delikleri olan silikon tamponlar yerleştiriyorum.
Ameliyat sonrası burnunuzun üzerinde plastik atel (destek) ve bantlar oluyor. Bunların üzerinden ilk 24 saat soğuk uygulama yapılıyor
İlk akşam bir ağrı kesici ile etkisi azaltılabilen ve genellikle tolere edilebilen bir ağrı olabilir. 2. günden sonra sıklıkla ciddi bir ağrı olmaz.
Ameliyat sonrası morlukların daha az oluşması için ameliyat esnasında tansiyonun kontrol altında tutulması ve kontrollü çalışılması gereklidir. Yine buz uygulaması sağlıklı yapıldığında morluklar ve ödem daha az oluşacaktır. Nadiren 1 haftayı geçen morluk oluşabilir. Fakat bu durumda dahi bu morluklar kalıcı değildir.
Hastalar ilk akşamı hastanede geçirir. Ertesi gün verilen ilaçlar ile evlerine gidebilirler. 1. hafta sonunda kontrole gelirler ve pansumanları çıkarılır ve dikişleri alınır. Buruna 1 hafta daha kalacak bantlar (strip) uygulaması yapılır. Bu halde aktif iş yaşamına dönülebilir.
İlk ay şişliklerin %60-70 ‘i ortadan kalkar ve kabul edilebilir bir görünüm kazanılır. Burnun büyük ölçüde nihai şekline kavuşması 1 seneyi bulacaktır. Fakat ilk aydan sonra gerçekleşecek değişiklikler ilk ay ile kıyaslandığında minimaldir.
